NHÂN VẬT
PHAN KIM THỊNH, NGƯỜI TRÔI
THEO DÒNG LỊCH SỬ MIỀN NAM
*NGUYỄN AN BÌNH
Một
số tác phẩm đã xuất bản tiêu biểu của ông như:
- Một
phù thủy làm quân sư cho Ngô Đình Diệm(nxb Văn Học, 1970)
- Trần
Lệ Xuân – giấc mộng chính trường(nxb CAND, 1998)
- Bảo
Đại – vị vua triều Nguyễn cuối cùng(nxb CAND, 1999)
- Giai
thoại và sự thật về Bảo Đại – vua cuối cùng triều Nguyễn(nxb Đà Nẵng , 2002.
Nxb Văn Nghệ tái bản có bổ sung, 2006)
- Thiệu-Kỳ,
một thời hãnh tiến, một thời suy vong(nxb CAND, 2006)
- Nguyễn
Cao Kỳ - đứa con trở về đất mẹ(nxb CAND, 2006)
- Nam
Phương, hoàng hậu cuối cùng(nxb
Thế Giới,
2020)
- Sài
Gòn vang bóng(nxb Văn Hóa, Văn Nghệ, 2020)
Phải thật lòng nói rằng tôi gặp và quen
nhà văn Phan Kim Thịnh chỉ thời gian ngắn mấy năm gần đây, nhưng lại biết và
quí anh từ hơn nửa thế kỷ trước. Nói ra cuộc hội ngộ thật lạ lùng như một định mệnh.
Thuở ấy tôi còn là sinh viên sư phạm ở một tỉnh miền Tây xa xôi mới bắt đầu có
thơ văn đăng báo còn anh lúc ấy đã là chủ nhiệm kiêm chủ bút tạp chí Văn Học, một
trong những tạp chí văn chương có uy tín của miền Nam lúc bấy giờ. Tạp chí Văn
Học là một tạp chí chuyên khảo về các tác giả văn học của cả hai miền Nam Bắc
và nhiều chuyên khảo văn học có giá trị. Một số nhà văn nhà thơ tên tuổi cũng
thường xuyên xuất hiện trên tờ Văn Học như: Võ
Phiến, Dương Nghiễm Mậu, Vũ Bằng, Nhật Tiến,Nguyễn Đình Toàn, Vũ Hoàng Chương,
Nguyễn Mạnh Côn, Doãn Quốc Sỹ, Đinh Hùng. Thanh Lãng, Nguyên Sa...tôi chỉ được anh chiếu cố đăng ít bài vào những năm
73,74,75 mà thôi.
Cách đây mấy năm tôi về
Sài Gòn định cư và tham gia văn nghệ ở nơi ở mói, khi ngồi uống cà phê cùng nhà
thơ Trần Hữu Dũng ở quán nhỏ đầu hẻm 58 Trần Quốc Thảo Quận 3, một quán cà phê
nhỏ của anh Nhâm, nơi qui tụ một số anh em văn nghệ sĩ thành phố có túi tiền
hơi eo hẹp không thể la cà ở mấy cái quán cà phê sang trọng, tình cờ tôi bắt gặp
một ông già đang ngồi một mình bên bàn cà phê kế cận, Trần Hữu Dũng giới thiệu:
Đây là nhà văn Phan Kim Thịnh, chủ nhiệm tạp chí Văn Học trước 1975, bây giờ là
nhà văn Lý Nhân Phan Thứ Lang chuyên viết về các tác phẩm về các nhân vật nổi
tiếng của Miền Nam trước ngày đất nước thống nhất. Tôi mừng rỡ vội chào anh và
mời anh qua bàn ngồi chung cho vui và nói với anh tôi là người đã từng cộng tác
với tờ tạp chí Văn Học của anh khi còn là sinh viên ở Cần Thơ, anh đã ưu ái cho
đăng thơ tôi khá nhiều trên tờ báo lớn đó cho tới ngày đình bản sau 30 tháng 4
năm 75. Anh không còn nhớ vì người cộng tác với tờ văn học lúc ấy khá đông đảo,
hơn nữa tôi lúc ấy ở tỉnh nhỏ lại mới tập tễnh bước vào con đường văn chương
nên không gây một ấn tượng cho anh là phải nhưng khi tôi nhắc lại vài số báo và
những tác giả thường xuyên có mặt trên tạp chí thì gương mặt anh rạng rỡ hẳn
lên, anh bắt đầu nói một cách sôi nổi về tờ tạp chí do anh phụ trách, có lẽ từ
lâu lắm không ai nhắc đến cái quá khứ vàng son của tờ tạp chí mà anh là bà đở
cho nó lúc hình thành cho đến lúc tử giả cõi đời vì thời cuộc.
Lần gặp đầu tiên ấy tôi đã
khơi dậy trong lòng anh một quá khứ làm báo đầy khó khăn nhưng rất sôi nổi mà
ông không thể nào quên. Qua lời kể của anh, tôi hình dung anh là một người rất
nhạy bén trước những biến động của miền Nam, anh có mối quan hệ chằng chịt với
những người làm chính trị quân sự nên trong giai đoạn rối ren của lịch sử thời ấy,
các cuộc đảo chỉnh, chính biến giới cầm quyền ra lệnh bắt giữ anh nhưng nhờ hay
trước anh đã lánh nạn kịp thời, tờ Văn Học do vợ anh đứng tên nên không bị đóng
cửa. Nhà văn Bích Ngân, chủ tịch HNV Tp. Hồ Chí Minh có nhận xét về anh khá rõ
nét: “Nhà báo, nhà văn Phan
Kim Thinh sống một cuộc đời thăng trầm cùng những biến thiên thời cuộc, cùng
lịch sử. Ông viết nhiều quyển sách từ tư liệu, từ sự kiện chính trị xã hội mà
cả đời ông, không chỉ có cơ hội được trải nghiệm, mà còn có sự say mê tìm kiếm,
nghiên cứu... từ cuộc đời thật của nhiều nhân vật có ảnh hưởng thời đến thời
cuộc, đến đất nước, đến lịch sử.”
Nhà báo – nhà thơ Trần Hoàng Nhân
cho biết: "Có thể nói, nhà báo Lý
Nhân - Phan Kim Thịnh là chứng nhân của một thời kỳ khi ông trực tiếp chứng
kiến nhiều sự kiện thu hút sự quan tâm của dư luận khi đó. Trước năm 1975,
những vụ tòa án xử các vụ như xử chém đầu tướng Ba Cụt, xử bắn Ngô Đình Cẩn…,
ông đều tới chứng kiến, chụp ảnh, ghi âm để làm tư liệu khi cần. Đó là lý do
khiến sau này ông có những tư liệu sống động để viết nên những bài báo và những
cuốn sách mà bạn đọc biết đến".
Những năm cuối đời, nhà
báo Phan Kim Thịnh vẫn miệt mài viết sách với bút hiệu Lý Nhân Phan Thứ Lang,
tập sách Sài
Gòn vang bóng
ấn hành năm 2020 là một trong những tập cuối cùng của anh, ghi lại những tư
liệu về giới văn nghệ và những giao tình của văn nghệ sĩ Sài Gòn một thời.
Nhiều nhà văn
nhà báo thường lui tới nhà tìm anh như Lê Văn Nghĩa, Trần Nhật Vy, Trần Hoàng
Nhân, Lê Minh Quốc... vì ngôi nhà của anh còn lưu trử rất nhiều sách báo, tư
liệu văn học, ngay cả bản thân ông đã là một kho tư liệu sống mà các nhà nghiên
cứu cần tham khảo về một Sài Gòn xưa cũ trước năm 1975. Tôi còn nhớ có một lần
đang ngồi uống cà phê với anh thì nhà văn Lê Văn Nghĩa từ đâu chạy tới, xin
phép được chở anh đi nhờ anh lấy tư liệu để viết mấy cuốn sách về Sài Gòn.
Anh mất đi để
lại nhiều đầu sách còn viết dở dang, nhất là quyển viết về nhà tình báo lỗi lạc
Phạm Ngọc Thảo và những câu chuyện sau hậu trường chính trị nhiều bí ẩn còn bỏ
ngõ. Đối với tôi, cuộc đời nhà văn Phan Kim Thịnh, nhà nghiên cứu lịch sử Lý
Nhân Phan Thứ Lang, người trôi theo dòng lịch sử miền Nam giai đoạn 1954-1975
vẫn còn là một ẩn số chưa có lời giải rõ ràng nhưng đành thôi hãy để cho anh
yên nghỉ vậy.
Đời người ai
cũng một lần bước qua cửa tử sinh mà.
Bên bờ Kênh Tẻ,
tháng 7-2022
NGUYỄN AN BÌNH
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét