PHÊ BÌNH VĂN HỌC
TÓC XƯA CÒN GIỮ MẤY LỜI ẨN HƯƠNG
*TRÚC LINH LAN
 |
Thêm chú thích
|
Tóc mai sợi vắn sợi dài
Lấy nhau chẳng được thương
hoài ngàn năm
(Ca
dao)
Đó là câu ca dao mà tôi nhớ khi đọc
hết tập thơ “Mười năm bóng ngựa qua thềm cũ” của nhà thơ Nguyễn An Bình. Tôi
không đi tìm bóng ngựa, tôi cũng không chạm chân vào thềm cũ của tác giả. Mà
tôi đi nhặt từng sợi tóc yêu thương nhà thơ đã đánh rơi trong ký ức đẹp của
mình. Sợi tóc mềm mại như mây lại có một lực hấp dẫn làm xao xuyến trái tim của
người thầy giáo dạy văn này . Tóc đã đi vào ca dao từ xưa“Một thương tóc bỏ
đuôi gà/Hai thương ăn nói mặn mà có duyên” hay “tóc em dài em cài hoa thiên
lý/Miệng em cười anh để ý anh thương”. Chính mái tóc làm vương vấn trái tim nhà
thơ xuyên suốt, chiếm gần như một phần ba số bài trong tập thơ. Mỗi bài thơ đó
của An Bình, ta bắt gặp những sợi tóc có liên quan đến mối tình dang dở của môt
thời xa rất xa, một thời học trò hồn nhiên, vu vơ trong sáng… gợi cho bạn yêu
thơ thây bóng mình thấp thoáng trong tứ thơ thật lãng mạn dễ thương : “Nhà em
ngày xưa góc phố/Thơm nồng từng cánh hoàng lan/Một thời anh hay trốn học/Đợi
chờ hương tóc bay sang” (Hương hoàng lan tr.109), Ta lại bắt gặp một cậu học
trò ôm cặp len lén nhìn mái tóc ai đó mà say đắm ngọt ngào:
“Người con gái tóc dài mềm hơn suối
Chảy miên man dịu mát cả hồn tôi
Tình buổi ấy hạt sương mai buổi sớm
Lá thuộc bài mơ ước thât tinh khôi…”
(Tháng ba không ở lại tr.144):
Ơi sao mà dễ thương quá
vậy!Mối tình học trò thường ít khi thành nợ phu thê, mà nó chỉ còn là kỷ niệm
đẹp để ta giữ lại trong lòng, và nói như các nhà thơ, để ta làm thơ thương nhớ
một thời, để nhận ra hiện thực cuộc đời không phải toàn là hoa hồng. Chính sự
không trọn vẹn ấy lại trở thành bao kỷ niệm cháy lòng, da diết khôn nguôi:
“Dòng sông cũ đẩm tình tôi trong đó/Ngọt tiếng em cười dọc nước giỡn trăng/Từng
sợi tóc thơm lòng tôi ngày nọ/Qua cầu tre mang lại chút nắng vàng” (Giặt áo bên
sông tr.12)…”Trong giấc mơ tôi bao mùa mưa nắng/Vẫn nhớ một thời tóc thả gió
bay” (tr.18). “Tóc thả gió bay” một hình ảnh thơ thật đẹp, gợi cho tác giả chút
ngậm ngùi: “ Xưa em chải tóc dưới trăng/Sợi thương rơi mất sợi buồn theo ai?/
Yêu người mấy sợi tóc mai” để rồi “Mùa xưa trăng rụng mất rồi/Nhớ em chải tóc
một thời xuân xanh” ( Thả lá trên sông tr.22) và tình yêu đó bây giờ trở thành
nỗi ám ảnh: “ rong rêu”. Tất cả như phảng phất như khói sương mà sao lãng đãng
cả đời của nhà thơ. Bạn yêu thơ yêu lắm hình ảnh một An Bình hết sức cô đơn
trong nỗi nhớ riêng mình:
“Đường nhân gian đi hoài không tới/
Tôi và em để gió qua sông/
Thả sợi tóc bay về vô định
/Tôi chờ ai nỗi nhớ mênh mông”
(Phiến tình sầu cuối đông tr.82).
Mang nỗi nhớ mênh mông ấy,
nhà thơ trở về nơi hò hẹn cũ, nhưng người con gái đó lổi hẹn rồi, thử hỏi sao
không tiếc nuối ưu tư “sợi tóc hoàng kim sợi tơ trời/hương đưa theo gió rối
lòng tôi” nay chỉ còn “Lãng đãng trong sương thơm mái tóc thề/Tình yêu tôi,
tình một thời nông nổi’ Những cuộc tình chia tay tháng giêng trở thành nỗi buồn
trầm tích hoài niệm khôn nguôi:
“Không biết dổi hờn có làm em ướt mắt
Tôi đánh rơi làn tóc rối hương xưa
( Chia tay tháng Giêng tr.118).
-
Lở đánh rơi rồi, tất cà trở thành
quá khứ, tác giả cất giữ một góc khuất nào đó trong trái tim với lời thú nhận
thật ngọt ngào. “Giữ lại đời nhau cuộc tình đánh mất/Se sắt chiều vàng đón lá
me bay/Lặng lẽ nơi này mùa xuân trở gió/Tôi vẫn yêu người em đâu có hay” (Giữ
lại đời nhau tr.115). “Tôi vẫn yêu người em đâu có hay” Cháy lòng quá nhà thơ
ơi! Tất cả rồi cũng xa, nhưng sao mà thăm thẳm trái tim mình: “Gió cuốn đi áo
huyền sương ngày nọ/Màu tóc mây em thả lửng bên trời/Con đường xa đem theo bao
bụi đỏ/Chỉ một lần mãi thương nhớ khôn nguôi”, bây giờ “Hãy trôi đi màu tóc xưa
đã bạc/Nghiêng vai người từng sợi nhớ sợi thương” (Áo huyền sương - tr.32). Câu
hẹn kiếp sau quen thuộc ấy hình như nhà thơ thấy rất huyễn hoặc vì vậy anh cảm
thấy hoài nghi “Đợi cầu vồng tạnh mưa ngâu/Nên duyên hạnh ngộ kiếp sau còn
buồn” (Khúc tình sầu trong mưa – tr.69). Thôi thì kiếp này nhà thơ đã tìm ra
một sợi tóc trói buộc cuộc đời mình, và sơi tóc mảnh mai này bền chặt đoạn cuối
một cuộc tình trăm năm. Trong bài thơ “Cám ơn em”nhà thơ đã bày tỏ thật lòng,
nghe mà ngưỡng mộ :” Cám ơn em mất một đời/Theo tôi cuối đất cùng trời truân
chuyên” Trở lại với thực tại hiển nhiên, một nơi mà bếp lửa gia đình vẫn tỏa
sáng, ấm áp, bình yên để chiêm nghiệm một điều “Yêu người ngực ủ trầm hương/Trăm
năm hơi thở còn thương tóc mềm”. Tuyệt vời.
Thơ Nguyễn An Bình không mới,
một lối thơ truyền thống mượt mà, giàu nhạc điệu, giàu hình ảnh đẹp. Nhưng có
lẻ bài thơ “Ẩn hương” là bài thơ tôi thích, vì theo tôi thì hình như bạn yêu
thơ đang bắt gặp một hồn thơ thật sự, rất cô đơn, một mình thấp ngọn đèn khuya
đối diên với nàng thơ, một mình với kỷ niệm, một mình với thổn thức ngày xưa?
Tôi thích một An Bình suy tư với chính mình:” Tìm người chỉ thấy bóng tôi/Đi
lang thang giữa dòng đời mộng du”…..”Tìm nhau suốt cõi ta bà/ Một tôi chiếc
bóng la đà mù sương” Thôi thì :”Chút tình muôn dặm biển khơi/Tóc xưa còn giữ
mấy lời ẩn hương? Nguyễn An Bình biết rất rõ vướng nợ với văn chương đã nhọc
nhằn, vướng nợ với nàng thơ càng cô đơn hơn trên con đường hành hương vô định .
Mùi hương này ẩn giấu nơi đâu? Và dấu chấm hỏi như một câu đố mà chính tác giả
còn mãi miết đi tìm.
Một thầy giáo chuẩn mực. Một cuộc sống qui cũ…Thật không dễ dàng để tác giả
thoát ra khỏi khuôn phép cứng nhắc ấy đem đến các bạn yêu thơ một vườn hoa đầy
hương sắc, mà nhà thơ Nguyễn An Bình đã làm được, rất thành công. Nhà thơ mời
chúng ta chung rượu thơm, ngọt ngào nhưng vẫn chưa làm chúng ta say. Tôi thấy
hình như tác giả còn hẹn với chúng ta điều gì:
Nhánh sông buồn lở bồi ai gọi
Làn hương em tóc nhớ đêm ngày
“ Chim gọi mãi một mùa trăng vỡ
Tình yêu tôi còn cốc rượu say”
(Chút mưa xưa nào ấm vai người –tr.37)
Các bạn yêu thơ cũng như tôi đang háo hức chờ cốc rượu say mà tác giả còn giấu
lại đâu đó. Và một ngày không xa chúng ta sẽ cùng tác giả ngây ngât một mùa
say.
Trúc Linh Lan
Chủ tịch Hội Nhà Văn Tp Cần Thơ
